Orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie przepadku wierzytelności bankowych – banki będą musiały zwrócić konsumentom część opłat i innych należności.
11 września 2019 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał bardzo korzystne orzeczenie dla osób, które przedterminowo spłaciły pożyczkę lub kredyt konsumencki i nie otrzymały proporcjonalnego zwrotu opłat bankowych, takich jak prowizje, opłaty administracyjne lub opłaty przygotowawcze. Jeśli zastanawiasz się, czy decyzja TSUE w sprawie spłaty zadłużenia dotyczy również Ciebie, przeczytaj poniższy artykuł – wszystko Ci wyjaśnimy.
Spis treści:
Kto jest uprawniony do zwrotu prowizji?
Postanowienie Sądu z dnia 11 września 2019 r. w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. Franciszka Stefczyka i wsp. dotyczy konsumentów w rozumieniu art. 22¹ Kodeksu cywilnego (t.j. z dnia 15 maja 2019 r., Dz. U. poz. 1145), tj. osób fizycznych zawierających z przedsiębiorcą czynności prawne niezwiązane bezpośrednio z ich działalnością gospodarczą lub zawodową.
W praktyce oznacza to, że jesteś takim konsumentem, na przykład, gdy zaciągasz kredyt na remont domu, zakup sprzętu AGD lub zaspokojenie innych potrzeb gospodarstwa domowego.
Jakich form finansowania dotyczy orzeczenie TSUE?
Jedną z najbardziej popularnych form finansowania jest kredyt konsumencki. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. z dnia 16 maja 2019 r., Dz. U. poz. 1083, z późn. zm.), przez umowę o kredyt konsumencki rozumiemy umowę o kredyt w wysokości nieprzekraczającej 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska.
Umowa kredytowa może być również zawarta na kwotę powyżej 255 550 zł, ale tylko w przypadku, gdy kredyt nie jest zabezpieczony hipoteką i jest przeznaczony na remont domu lub mieszkania.
Co z konsumentami, którzy zaciągnęli kredyt lub pożyczkę odnawialną?
Warto pamiętać, że na gruncie przepisów ustawy na równi z umową o kredyt konsumencki traktowane są również następujące umowy:
- Umowa kredytowa
- Umowa kredytu odnawialnego
- Umowy kredytu w rozumieniu ustawy Prawo bankowe (t.j. z dnia 25 października 2018 r., Dz. U. poz. 2187 z późn. zm.)
Jeśli umowa kredytowa lub pożyczkowa, którą zawarłeś nie znajduje się na powyższej liście, skontaktuj się z naszym specjalistą, aby dowiedzieć się, czy przysługuje Ci prawo do zwrotu pieniędzy. Wymieniliśmy tylko najczęstsze rodzaje umów. Ustawa o kredycie konsumenckim ma szerszy zakres, a rozporządzenie TSUE w sprawie spłaty zadłużenia może mieć zastosowanie również do Twojej sytuacji.
Kto może udzielać kredytów konsumenckich?
Zgodnie z polskim prawem, kredyt konsumencki może być udzielony przez:
- instytucje kredytowe
- oszczędnościowo-kredytowe
- instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów, tj. banki i spółdzielcze kasy
- producenci
- usługodawcy
Banki działają na podstawie ustawy o bankach, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe działają na podstawie ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (tj. z dnia 29 listopada 2018 r., Dz. U. art. 2386 ze zm.), a instytucje pożyczkowe działają na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim.
Co zrobić, aby orzeczenie TSUE znalazło zastosowanie w sprawie?
W pierwszej kolejności konsument musi zawrzeć umowę o kredyt konsumencki lub inną umowę, do której mają zastosowanie postanowienia umowy o kredyt konsumencki, o czym pisaliśmy wcześniej. Po drugim, konsument musi spłacić pożyczkę przed terminem określonym w umowie.
Jak prawo reguluje kwestię wcześniejszej spłaty kredytu?
Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, konsument ma prawo do przedterminowej spłaty pożyczki. Konsument może więc w każdej chwili – przed terminem określonym w umowie – spłacić pożyczkę w całości lub w części.
Całkowity koszt kredytu jest następnie pomniejszany o te koszty, które odnoszą się do okresu, o który umowa została skrócona. Fakt, że konsument poniósł koszty jeszcze przed całkowitą spłatą pożyczki, jest nieistotny.
Powyższe postanowienia stosuje się odpowiednio również w przypadku, gdy tylko część kredytu zostanie spłacona przed umownym terminem spłaty.
W jaki sposób stosuje się powyższe przepisy?
Konsument zawiera z bankiem umowę o kredyt konsumencki na okres 12 miesięcy. Koszt pożyczki wraz z pełnym kosztem kredytu wynosi 12 000 zł. Po sześciu miesiącach spłat konsument decyduje się na całkowitą spłatę pożyczki. Oznacza to, że wypełnił on swoje zobowiązanie przed upływem okresu obowiązywania umowy (12 miesięcy).
Ale czy konsument spłacił bankowi dokładnie tyle pieniędzy, ile był mu winien? Nie do końca! Zastanówmy się bowiem, co oznacza pojęcie „całkowity koszt kredytu”.
Wiemy już, że konsument, spłacając kredyt przed terminem, musi również zapłacić proporcjonalnie niższy całkowity koszt kredytu.
Całkowity koszt kredytu obejmuje, zgodnie z art. 5 ust. 6 ustawy o kredycie konsumenckim, wszystkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt:
- opłaty
- prowizje
- odsetki
- podatki
- marże
- koszty usług dodatkowych, w tym ubezpieczenia, jeżeli są one obowiązkowe dla uzyskania kredytu
Wyjątkiem są opłaty notarialne, które nie są wliczane do całkowitego kosztu kredytu.
Pytanie prejudycjalne polskiego sądu do TSUE w sprawie zwrotu pieniędzy. Jaka kwestia została rozstrzygnięta w orzeczeniu sądu?
Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku skierował do TSUE pytanie dotyczące kwestii spłat bankowych, które można sformułować w następujący sposób: Czy w przypadku wcześniejszej spłaty pożyczki obniżenie kosztów dotyczy również różnego rodzaju kosztów początkowych, które nie są ani odsetkami, ani wynagrodzeniem dla pożyczkodawcy?
Są to koszty takie jak opłaty za założenie firmy, opłaty wstępne, opłaty administracyjne, które są zazwyczaj pobierane w formie ryczałtu.
TSUE jednoznacznie stwierdził, że przepisy dyrektywy (transponowane do ustawy o kredycie konsumenckim) należy interpretować w taki sposób, aby prawo konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku przedterminowej spłaty obejmowało wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta.
Wróćmy do przykładu konsumenta, który po spłaceniu kredytu w ciągu 6 miesięcy, spłacił pozostałą kwotę za jednym zamachem. Zobaczmy, jak bank powinien stosować wykładnię zgodną z wykładnią TSUE.
Jeśli przyjmiemy, że wartość kredytu wraz z całkowitymi kosztami wyniosła 12 000 zł i że kredyt został już spłacony w połowie, bank musi obliczyć, ile wynoszą całkowite opłaty bankowe za pozostałe 6 miesięcy. Kwota, która ma być zwrócona konsumentowi, musi być pomniejszona o te koszty.
Dlaczego nie usłyszysz od banku o decyzji TSUE?
Banki i inne instytucje pożyczkowe nie odnoszą korzyści z informowania konsumentów o ich prawie do otrzymania zwrotu pełnego kosztu pożyczki, którą nadpłacili. Instytucje rynku finansowego niechętnie odzyskują pieniądze należne im od byłych kredytobiorców, ponieważ tracą w ten sposób wypracowany zysk.
Jeśli chcesz sam odebrać pieniądze z banku, możesz usłyszeć, że spłata obejmuje tylko odsetki. Pracownik banku powie Ci, że zasady te nie dotyczą opłat jednorazowych, które są pobierane niezależnie od okresu obowiązywania umowy kredytowej. Zdaniem TSUE tak nie jest.
Rozumiemy, że łatwo pogubić się w przepisach prawa polskiego, dyrektywach unijnych i rozporządzeniach TSUE. Bank nie ma jednak powodu, aby nie wypłacić Ci pieniędzy, do których jesteś prawnie upoważniony.
Czytaj również
