We wrześniu 2019 roku TSUE ogłosił wyrok w sprawie zwrotów bankowych, który zmusił nas do tego, abyśmy zaczęli zwracać uwagę na całkowity koszt kredytów, w tym opłaty za kredyt, oraz na warunki zwrotów.
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że wyrok ten daje im możliwość odzyskania nawet do kilku tysięcy złotych. W dalszej części artykułu wyjaśnimy więc, czym jest prowizja za udzielenie kredytu, jaką ma dopuszczalną wysokość i kiedy konsument może ubiegać się o jej zwrot.
Spis treści:
Jakie są koszty związane z podpisaniem umowy kredytowej?
Do kosztów kredytu zalicza się odsetki oraz koszty pozaodsetkowe. Najwyższa wysokość odsetek określona jest w art. 359 Kodeksu cywilnego (tj. od dnia 16 maja 2019 r., Dz.U. poz. 1145) i nie może być wyższa niż dwukrotność odsetek ustawowych.
Odsetek ustawowy oblicza się poprzez dodanie 3,5 punktu procentowego do wskaźnika, jakim jest stopa bazowa NBP. Obecnie podstawowa stopa procentowa wynosi 1,5 procent. To znaczy, że odsetki z kredytu nie mogą być powyżej 10%, zgodnie ze wzorem: 2 × (1,5% + 3,5%) = 10%.
Jakimi dodatkowymi kosztami bank może obciążyć konsumenta?
Wiedzą Państwo oczywiście, że koszt kredytu jest znacznie wyższy niż odsetki. Bank może również obciążyć konsumenta kosztami pozaodsetkowymi. Należą do nich m.in.:
- opłaty
- komisje
- podatek
- marża
- koszt ubezpieczenia
Opłaty notarialne nie są wliczone w koszt kredytu.
Definicja i rodzaje opłat za udzielenie kredytu
W żadnej ustawie nie ma jednoznacznego wskazania, czym jest opłata za udzielenie kredytu. Jednak powszechnie uważa się, że jest to opłata, która powinna pokryć koszty ponoszone przez bank w związku z
- udzielanie kredytów
- utrata odsetek, jeżeli konsument spłaci pożyczkę przed terminem
- rozpatrzenie wniosku kredytowego
W związku z tym wyróżnia się trzy rodzaje opłat. Opłata za rozpatrzenie wniosku kredytowego – utożsamiana z opłatą za przedpłatę, uiszczana przez klienta przed podjęciem decyzji kredytowej – spotykana jest coraz rzadziej.
Maksymalna wysokość prowizji – na co możesz liczyć od banku?
Kwota kosztów pozaodsetkowych, czyli wszystkich kosztów innych niż odsetki i opłaty notarialne, nie może być wyższa od kwoty, którą obliczasz według wzoru przewidzianego w art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (t.j. z dnia 16 maja 2019 r., Dz. U. poz. 1083).
Wzór ten jest następujący:
(całkowita kwota kredytu x 25%) + [całkowita kwota kredytu x (okres spłaty wyrażony w dniach/liczba dni w roku) x 30%].
Dla przykładu: załóżmy, że konsument zaciąga kredyt w wysokości 10 000 zł na okres jednego roku. Wówczas koszty pozaodsetkowe, w tym prowizja za zaciągnięcie kredytu, nie mogą być wynosić więcej niż 5.500 zł, zgodnie z kalkulacją:
(10.000 x 25%) + [10.000 x (365/365) x 30%] = 5.500
Należy pamiętać, że w wyliczonej kwocie zawarte są wszystkie pozaodsetkowe koszty kredytu, które bank może uwzględnić, w tym prowizja za udzielenie kredytu. Oznacza to, że opłata nie może być wyższej od kwoty obliczonej według wzoru.
Ustawodawca wprowadził kolejne ograniczenie odnoszące się do kosztów pozaodsetkowych. Zgodnie z art. 36a ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim, nie mogą być one wyższe niż całkowita kwota kredytu.
Prowizja z kredytu i odsetki, jaki jest całkowity koszt kredytu?
Kwota, którą konsument musi zwrócić bankowi, jest równa sumie opłat pozaodsetkowych i odsetkowych oraz kwoty przekazanej przez bank.
Oznacza to, że w przypadku kredytu w wysokości 10.000 zł, zaciągniętego na rok, konsument zapłaci bankowi nie więcej niż 6.500 zł (pozaodsetkowe + odsetki). Widać więc, że koszt pożyczki może wynieść nawet kilka tysięcy złotych.
Dlaczego polskie banki muszą dostosować się do wyroku luksemburskiego sądu i zwrócić prowizję za udzielenie kredytu?
W wyroku z 11 września 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że jeśli konsument spłaca przedterminowo kredyt, należy mu się proporcjonalny zwrot kosztów banku związanych z umową kredytową.
Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej musi być również przestrzegane przez polskie sądy. Oznacza to, że dyrektywa europejska i polska ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim zawierają podobne przepisy i nie mogą być różnie interpretowane.
W jakiej sytuacji przysługuje zwrot prowizji za udzielenie kredytu?
Warunkiem otrzymania zwrotu opłaty za udzielenie pożyczki jest spłata kredytu przed datą zawarcia umowy kredytowej.
Mimo precyzyjnej interpretacji przepisów przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, banki niestety często niechętnie zwracają prowizje i inne koszty poniesione w okresie od dnia wcześniejszej spłaty kredytu do dnia, w którym klient zgodnie z umową miał z własnej inicjatywy spłacić ostatnią ratę kredytu.
Na przykład: klient, który zaciągnął kredyt na 12 miesięcy i spłaca go w całości po 6 miesiącach, powinien otrzymać od banku również zwrot połowy opłat i innych kosztów, niezależnie od tego, kiedy kredyt został zaciągnięty.
Czytaj również
