Podstawową funkcją jaką pełni odszkodowanie jest funkcja kompensacyjna. Oznacza to, że powinno ono wyrównywać uszczerbek, który powstał u poszkodowanego wskutek zdarzenia które wywołało szkodę.
Spis treści:
Co to jest odszkodowanie?
Odszkodowanie jest to rodzaj świadczenia, które przysługuje osobie pokrzywdzonej np. w wyniku nieszczęśliwego wypadku.
Zobowiązanym do jego udzielenia jest strona, która daną szkodę wyrządziła lub podmiot, który z mocy prawa czy też na podstawie zawartej wcześniej umowy za tę osobę w określonej kwestii ponosi odpowiedzialność. Wyrządzenie szkody rodzi tym samym obowiązek jej naprawienia.
Jak jest naliczana wysokość odszkodowania?
Wysokość odszkodowania powinna odpowiadać dokładnie rozmiarom wyrządzonej szkody. Polskie prawo określa, że odszkodowanie nie może być ani wyższe ani niższe od uszczerbku wywołanego przez szkodę.
Istnieją jednak pewne sytuacje w których odszkodowanie może być niższe, np. wtedy, gdy poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody.
Ponadto polskie prawo posługuje się również terminem tzw. utraconych korzyści, czyli wszystko to co poszkodowany mógłby osiągnąć gdyby nie doszło do zdarzenia wywołującego szkodę (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego). W praktyce jednak istnieją znacznie ograniczenia co do możliwości składania roszczeń z tego tytułu, jest ono możliwe tylko w niektórych przypadkach odszkodowań.
Jaka jest kwota odszkodowania?
Kwota odszkodowania nie jest zatem kwotą symboliczną, musi ona być odzwierciedleniem wartości odczuwalnej w postaci ekonomicznej.
Nie istnieją tutaj żadne przepisy, które dokładnie regulowałyby zasady wypłacania odszkodowań w związku z tym nie w każdym przypadku ocena stopnia poszkodowania jest łatwa do przeprowadzenia.
Wymiar odszkodowania
Wymiar odszkodowania w wielu przypadkach zależy od okoliczności zdarzenia i praktyki ubezpieczeniowej podmiotu ubezpieczającego.
- Obowiązek wypłaty odszkodowania może powstać na skutek tzw.
- Odpowiedzialności odszkodowawczej deliktowej albo tzw.
- Odpowiedzialności odszkodowawczej kontraktowej.
Jakie warunki ubiegania się o odszkodowanie?
Jednym z warunków uprawniających do możliwości ubiegania się o odszkodowanie jest wystąpienie szkody.
Pojęcie to nie zostało jednoznacznie określone w polskim systemie prawnym, ale przyjmuje się, że jest ono tożsame z uszczerbkiem lub utratą, która powstać może zarówno w sferze majątkowej jak i niemajątkowej.
W takich przypadkach jak pobicie, wypadki drogowe, czy upadek na oblodzonej drodze mówimy o szkodzie wywołanej czynem niedozwolonym (tzw. deliktem).
Szkoda na osobie
Szeroko używa się pojęcia szkoda na osobie, które oznaczać może między innymi uszkodzenie ciała, wywołaniu uszczerbku na zdrowiu, naruszeniu dóbr osobistych jednostki, czy też pozbawieniu wolności i pozbawieniu życia.
Szkoda na osobie może być również skutkiem działań niezgodnych z prawem, czy też zaniechania w przypadku wykonywania działań władzy publicznej. W takich przypadkach odpowiedzialność leży po stronie Skarbu Państwa lub jednostek samorządowych.
Powstanie szkody może być również efektem wydania sprzecznych z konstytucją, czy właściwymi ustawami decyzji i orzeczeń. Szkody mają dwojaki charakter – majątkowy bądź niemajątkowy.
Majątkowy charakter szkody
Majątkowy charakter szkody występuje na przykład w sytuacji, gdy poszkodowany został pozbawiony możliwości wykonywania pracy i osiągania dochodu. Szkody niemajątkowe związane są na przykład z upadkiem na zdrowiu, odczuwaniem bólu, zniesławieniem etc.
W wielu przypadkach szkody majątkowe i niemajątkowe występują obok siebie jednocześnie, na przykład w przypadku naruszenia dobrego imienia poprzez media poszkodowany może jednocześnie odnosić konsekwencje w postaci przykrych dla niego reakcji otoczenia (komentarze, opinie, utrata zaufania), oraz szkody majątkowe w postaci utraty klientów firmy.
Polskie prawo przewiduje rekompensatę zarówno w przypadku szkód majątkowych jak i niemajątkowych.
Przykładowe rodzaje odszkodowań:
- odszkodowania powypadkowe
- odszkodowanie za szkody osobowe
- odszkodowanie za szkody majątkowe
- odszkodowanie za wypadki przy pracy
- odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej
- odszkodowanie za błędy medyczne
- świadczenia dla członków rodziny zmarłego
- odszkodowanie za wypadki komunikacyjne
- odszkodowanie za błędy administracji publicznej
- odszkodowanie za wypadki w gospodarstwach rolnych
Przypadków w których stosuje się odszkodowania jest bardzo wiele, powyższy katalog jest jedynie przykładowy. Pojęciem o którym warto wspomnieć jest również tzw. szkoda na mieniu, która powstaje w wyniku naruszenia prawa własności.
Dotyczy ona w tym samym stopniu własności majątkowych jak i niemajątkowych. Powstaje na przykład w przypadku naruszenia prawa własności intelektualnej, czy zalania mieszkania.
Czytaj również
