Dziedziczenie to przejście majątku zmarłego na jedną lub kilka osób fizycznych lub prawnych zwanych spadkobiercami. Przez dziedziczenie spadkobierca nabywa wszystkie prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku. Podstawą dziedziczenia może być wyrażona w testamencie wola spadkodawcy albo przepisy prawa cywilnego.
W związku z tym rozróżniamy dziedziczenie testamentowe i dziedziczenie ustawowe. Z tym pierwszym będziemy mieli do czynienia w przypadku, kiedy spadkodawca pozostawił ważny testament. Ma ono pierwszeństwo przed dziedziczeniem z ustawy.
Spis treści:
Kiedy mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym?
Zatem gdy sporządzono testament, nie dochodzi do dziedziczenia ustawowego, chyba że z przyczyn przewidzianych prawem nie może dojść do dziedziczenia testamentowego.
Dziedziczenie ustawowe będzie miało miejsce, gdy:
- spadkodawca nie sporządził testamentu
- testament jest nieważny
- gdy osoby wskazane jako spadkobiercy zrzekają się spadku albo nie mogą być spadkobiercami.
Natomiast sama kolejność osób uprawnionych do dziedziczenia ustawowego określana jest w zależności od stopnia pokrewieństwa.
Kolejność osób uprawnionych do dziedziczenia
Według przepisów pierwszeństwo do spadku przypada dzieciom oraz małżonkowi zmarłego. Będą dziedziczyć oni w równych częściach, z tym zastrzeżeniem, że część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeśli dziecko zmarłego nie dożyło otwarcia spadku, jego udział w spadku przypada w równych częściach jego dzieciom.
Może się zdarzyć, że zmarły nie posiadał dzieci – wówczas jego spadek odziedziczą jego małżonek i rodzice – rodzice otrzymają po jednej czwartej spadku, a pozostała część przypadnie małżonkowi.
Jeśli natomiast zmarły nie miał ani dzieci, ani małżonka – spadek będzie przypadał w równych częściach jego rodzicom. Gdyby jeden z rodziców nie dożył otwarcia spadku, jego część będzie przypadała rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.
Może się również zdarzyć, ze ktoś z rodzeństwa zmarłego również nie dożyje otwarcia spadku – wówczas udział spadkowy, który by mu przypadał, przypadnie jego zstępnym.
Ustawowe dziedziczenie
W przypadku, gdy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.
Małżonek zmarłego, który dziedziczy wraz z rodzicami i rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy wynosi połowę spadku. Gdy brak jest zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.
W przypadku, gdy brak jest zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy – dziedziczą oni w częściach równych. Gdy któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, ich miejsce zajmują ich zstępni.
W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
W braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych pasierbom.
Jeżeli brak jest małżonka spadkodawcy, jego krewnych i pasierbów, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Kolejność dziedziczenia ustawowego w pigułce:
- dzieci i małżonek spadkodawcy;
- małżonek, dzieci i wnuki spadkodawcy (gdy dziecko nie dożyło otwarcia spadku udział po nim obejmują jego zstępni);
- małżonek i rodzice spadkodawcy (gdy nie ma dzieci i wnuków);
- rodzice spadkodawcy (gdy nie ma małżonka, dzieci i wnuków);
- jeden rodzic i rodzeństwo spadkodawcy (gdy nie ma małżonka, dzieci i wnuków, a drugi rodzic nie żyje);
- dziadkowie (gdy nie ma innych bliższych krewnych);
- pasierbowie (gdy nie żyją nawet dziadkowie spadkodawcy);
- gmina lub Skarb państwa( gdy nie ma nawet pasierbów).
Czytaj również
